Фото: istockphoto.com
1 шілдеден бастап бірқатар тауардың, оның ішінде тұрмысқа ең қажетті заттардың, сондай-ақ темекінің бағасы қымбаттайды. Ал ірі тұтынушылар үшін газ бағасы көтеріліп, медициналық көмектің кейбір түріне жаңа құн енгізіледі, деп хабарлайды Salemnews.kz ақпарат агенттігі.
Сот жүйесінде де өзгерістер болады. Президенттің «сот жүйесі және судьялардың мәртебесі туралы» Конституциялық заңында көзделген ережелерді бекіту туралы» № 643 жарлығына өзгеріс енгізіледі. Оған сәйкес сот қазылар алқасы туралы ереже жаңартылады. Енді ол әр түрлі сатыдағы 13 судья және кеңесші дауыс беру құқығымен сайланады. Бұл құрам сот тарапынан кеткен заң бұзушылықтарды бақылап, судьялардың әділ шешімін қадағалайды.
Бұдан басқа ұсыныстарды қарау ережелері, жеке және заңды тұлғалардың, бұқаралық ақпарат құралдары мен онлайн-платформалардың өтініші бойынша тексеру тәртібі жаңартылады. Жаңа редакцияда жазаларды алып тастау және шешімдерді соттарға жіберу тәртібі туралы нормалар баяндалған. Тағы бір жаңалық, Қазақстанда азаматтық және қылмыстық істер бойынша үздіксіз кассация жүйесі іске қосылады. Енді азаматтар сот актілерін қайта қарау туралы өтініш емес, кассациялық шағым бере алады. Сот ісін жүргізудің барлық түрі үшін кассациялық қайта қараудың бірыңғай рәсімдері енгізіледі, ал істерді қарау мерзімі алты айдан аспайтын болады.
Банк саласында не өзгереді
1 шілдеден бастап екінші деңгейлі банктер мен «Қазпошта» қазақстандықтардың шоттары туралы есепті Қазақстан Ұлттық банкіне тапсыра бастайды. Мәліметтер тізбесінде:
банктік шот иесі туралы есеп;
банктік шот шарты туралы есеп;
банктік шот туралы есеп;
банктік шот бойынша операциялар туралы ай сайынғы есеп.
Азаматтардың деректері шифрланған деперсонификацияланған деректер түрінде беріледі, бірақ АРРФР сұрау салуы бойынша шот иелерінің ЖСН және БСН туралы деректерді ала алады.
Мұнай-газ саласындағы жаңалықтар
Энергетика министрлігі ірі тұтынушыларға, соның ішінде тау-кен компанияларына және ішкі нарықтың қалған бөлігіне шығындарды белгілейтін бұйрықтар шығарды. Осы мақсаттар үшін ең қымбат газ Алматы қаласы мен облыста, сондай-ақ Жетісу облысында мың текше метрге 76 686 теңге тұрады. Ең төменгі баға Шығыс Қазақстан облысында белгіленді — 13 069 теңге. Сондай-ақ энергетика министрлігі 1 шілдеден бастап ОПЕК+ сегіз елі мұнай өндіруді маусыммен салыстырғанда тәулігіне 411 мың баррельге арттыратынын хабарлады. Қазақстан квотасы тәулігіне 1,514 млн баррельді құрайды. Егер нарық шарттары өзгерсе өсім тоқтатылуы мүмкін.
Тауар бағасы қымбаттайды
Биылғы 1 шілдеден бастап кейбір тауарлардың ең төменгі бағасы жаңартылады. Мәселен, жұмсақ бидай мен ұнның бағасы шамамен 45%-ке өседі. Күнбағыс майы 61,2%-ке қымбаттайды, ал ең төменгі баға килограмына 594,04 теңге болады. Ал тауық жұмыртқасының ең төменгі бағасы бұрынғы 39,38 теңгеден 37,8 теңгеге дейін төмендейді.
Темекі құны да артады
1 шілдеден бастап темекі қымбаттайды. Егер бұрын ең төменгі бөлшек сауда бағасы бір қорап темекі үшін 870 теңге болса, жаңа айдан бастап темекі өнімдерінің құны 920 теңгеге дейін қымбаттайды. Бұл туралы қаржы министрлігі басшысының бұйрығы 19 маусымға дейін «Ашық НҚА» порталында талқылауға орналастырылды. Темекінің бөлшек сауда бағасы 920 теңгені осы жылдың 31 желтоқсанына дейін белгілеу ұсынылады. Ал 2026 жылы 1 қаңтардан бастап темекінің құны тағы көтеріліп, 970 теңге болады.
«Бұл өзгеріс темекі өнімдеріне қатысты салықтық және баға саясатын жүзеге асыруға бағытталған. Нәтижесінде Қазақстанда тұрақты негізде темекі шегуді азайтып, денсаулық сақтау саласындағы мақсаттарға қол жеткізіледі», – деп атап өтті мемлекеттік кірістер комитеті.
Ведомство сонымен қатар бағаның өсуі саладағы көлеңкелі айналымның үлесін айтарлықтай төмендетуге мүмкіндік береді деп санайды.
Медициналық көмекке ақы төлеудің бірыңғай жүйесі
2025 жылдың 1 шілдесінен бастап Қазақстанның барлық аумағында медициналық көмекке ақы төлеудің бірыңғай жүйесі енгізіледі. Бұған дейін 1 наурыздан бастап пилоттық бағдарлама ретінде Ақмола облысында іске қосылған болатын. Жауапты сала басшыларының пікірінше, инновация жеке есеп пен түпкілікті бақылау негізінде ашықтыққа әкеледі. Айтуларынша, жүйе төлемдер мен артық шығындарды болдырмайды.
«Медициналық қызметтерді қаржыландыру әділ болады, ал пациенттер сапалы әрі уақтылы емге сене алады», — деп атап өтті денсаулық сақтау министрлігі.
Балабақшаға жолдама
Балабақша қызметтеріне ақы төлеу үшін ваучерлерді бөлу Алматыда 1 шілдеден басталады.
«1 шілдеден бастап ата-аналар мектепке дейінгі білім беру ақысын төлеуге ваучер ала алады. Алматыда бағдарламаға 988 мектепке дейінгі ұйым қатысады, оның ішінде: 196 — мемлекеттік балабақшалар, 792 — жекеменшік», — делінген Алматы әкімдігінің баспасөз қызметі таратқан хабарламада.
Қала әкімшілігі сонымен қатар ваучерлер жүйесі ата-аналарға мемлекеттік және жеке балабақшалардың қызметтеріне ақы төлеуге мүмкіндік беретінін айтты.
«Қолжетімді мекемелердің тізімі бос орындардың болуына байланысты», — делінген хабарламада.
Әкімдік баланың мекемеге барғанын растағаннан кейін қаржыландыру тікелей таңдалған ұйымға жіберілетінін айтты. Бұл ретте бағдарламаға қатысатын жеке балабақшалар белгіленген сапа стандарттарына сәйкес келуі тиіс.
Тұрғын үй төлемдерінің жаңа ережелері
Сенат комитетінің Конституциялық заңнама, сот жүйесі және құқық қорғау органдары жөніндегі жұмыс тобы прокуратура, азаматтық қорғау және экономикалық тергеу қызметі қызметкерлеріне тұрғын үй төлемін алу құқығын кеңейтуді ұсынады. Қазір мұндай төлемдер әскери қызметшілерге, арнаулы мемлекеттік органдардың, ішкі істер органдарының және сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің жедел-тергеу бөлімшелерінің қызметкерлеріне қолжетімді.
20 жылдан астам еңбек өтілі бар органдардың қызметкерлері мемлекеттік тұрғын үйді өтеусіз жекешелендіре алады деп жоспарлануда. Сондай-ақ төлемдермен қамтылған шаршы метр саны шектеледі. Тұрғын үй төлемдерін тұрғын үй сатып алуға, жалдау ақысын төлеуге, сондай-ақ құрылыс жинақ шоттарында қаражат жинауға жұмсауға болады, содан кейін оны тек ипотеканы өтеу үшін пайдалануға болады. Өзгерістер 2025 жылдың 1 шілдесінен кейін қызметке байланысты болуы мүмкін. Бұрын жұмыс істеген қызметкерлер үшін тұрғын үй төлемін алу тәртібі ескіше қалады.
Жаңа рейстер
Шілденің басында Қазақстанда бірнеше жаңа әуе рейсі іске қосылады. Мәселен, 2 шілдеден бастап ұшақтар Петропавлдан Египеттің Шарм-Эль-Шейхіне ұша бастайды, деп хабарлады Солтүстік Қазақстан облысының әкімдігі.
Аймақ пен жергілікті әуежай басшылары әуе айлағын дамыту перспективалары мен жаңа халықаралық бағыттарды ашу мәселесін талқылады. Жаңа рейстер Шымкенттен де келеді. 2 шілдеден бастап ұшақтар аптасына екі рет, сәрсенбі және сенбі күндері Сианьға, ал 4 шілдеден бастап, сол жиілікте, тек сейсенбі және жұма күндері Үрімшіге ұшады.
